مدار الکتریکی پنکه های رومیزی ، دیواری ، ایستاده و سقفی

در آموزش قبل با قطعات و اجزای انواع پنکه آشنا شدیم و در این آموزش مدار الکتریکی پنکه های رومیزی ، دیواری ، ایستاده و سقفی را بررسی می کنیم.

اکثر پنکه های رومیزی، دیواری و ایستاده سه سرعت کم، متوسط و زیاد دارند. صفحه کلید این پنکه ها چهار دکمه ای هستند. یک دکمه برای قطع یا خاموش کردن و سه دکمه ی دیگر برای کنترل سرعت است. در پنکه های دیواری کنترل سرعت و خاموش کردن پنکه به وسیله ی نخ یا دستگاه کنترل از راه دور انجام می شود.

مدارهای الکتریکی انواع پنکه رومیزی

مدار الکتریکی پنکه رومیزی با چراغ نشان دهنده

در مدار شکل زیر سیم های رابط و اتصال های مربوط به مدار الکتریکی پنکه رومیزی تصویر بالا را مشاهده می کنید .

تصویر زیر کلید این پنکه را در وضعیت قطع نشان می دهد.

در تصویر زیر طرف دیگر کلیدهای کنترل سرعت و خاموش پنکه را مشاهده می کنید. کلید S0 برای خاموش کردن پنکه و کلیدهای S1, S2 و S3 برای روشن کردن و انتخاب سرعت استفاده می شوند.

با توجه به مدار بالا موتور M از نوع تک فاز القایی با خازن دائم کار و روتور قفسی است. فیوز F، فیوز مینیاتوری حفاظت کننده خط تغذیه ی پریزی است که پنکه از آن تغذیه می کند .

سیم پیچ های D1 – D2 و D2 – D3 برای کاهش دور پنکه هستند و روی استاتور پیچیده می شوند .

در تصویر زیر مقاومت ۳۳ کیلو اهمی که به طور سری با لامپ نئون در مدار قرار می گیرد و نقش آن کاهش جریان مصرفی لامپ و کاهش دهنده ولتاژ دو سر لامپ است را مشاهده می کنید .

تصویر زیر مقاومت اهمی پنکه را در حالتی که کلیدها در وضعیت قطع قرار دارند به وسیله ی اهم متر حدود ۱۰ مگااهم و حتی بیشتر از ۱۰ مگااهم نشان می دهد.

در شکل زیر نقشه ی مونتاژ پنکه رومیزی با چراغ نشان دهنده را مشاهده می کنید . خازن دائم کار این پنکه 3.5 میکروفاراد است.

نقشه های تفکیکی مدار الکتریکی پنکه رومیزی سه سرعته با چراغ نشان دهنده

به دلیل فراوانی کاربرد پنکه ها، برای بررسی و تفهیم مدار الکتریکی پنکه رومیزی نقشه های تفکیکی آنها ارائه می شود. توجه داشته باشید که مدار پنکه های رومیزی مشابهت زیادی با مدار هواکش دارد.

نقشه تفکیکی مدار الکتریکی پنکه با سرعت کم

در تصویر زیر اهم متر مقاومت اهمی مدار الکتریکی پنکه تصویر بالا را 0.388 کیلواهم یا ۳۸۸ اهم نشان می دهد.

سیم پیچ های کاهش دور را با (D1 – D2) و (D2 – D3) سیم پیچ اصلی را با (U1 – U2) ، سیم پیچ کمکی را با (Z1 – Z2) خازن 3.5 میکرو فاراد و دائم کار را با C و چراغ نشان دهنده را با h نشان داده ایم.

در تصویر زیر کلید سرعت کم S1 را در وضعیت وصل نشان می دهد.

مسیر جریان الکتریکی در مدار الکتریکی پایین برای سرعت کم نشان داده شده است. فیوز مینیاتوری F برای حفاظ خط تغذیه ی پریزی است که دوشاخه ی پنکه به آن اتصال دارد. با فشار دادن لحظه ای دکمه S0 یا هر یک از کلیدهای S2, S1 و S3 ، کلید S1 قطع می شود.

نقشه تفکیکی مدار الکتریکی پنکه با سرعت متوسط

تصویر زیر اهم متر مقاومت اهمی مدار الکتریکی را برای سرعت متوسط برابر با 0.321 کیلواهم یا 321 اهم نشان می دهد .

در تصویر زیر کلید S2 مربوط به سرعت متوسط پنکه در وضعیت وصل قرار دارد.

شکل زیر مدار الکتریکی سرعت متوسط پنکه را با مسیر جریان آن نشان می دهد. مسیر جریان برای موتور و چراغ نشان دهنده ی پنکه را به تفکیک مشاهده می کنید .

نقشه تفکیکی مدار الکتریکی پنکه با سرعت زیاد

تصویر زیر مقاومت اهمی مدار الکتریکی پنکه رومیزی را به وسیله ی اهم متر 0.218 کیلواهم یا ۲۱۸ اهم نشان می دهد .

در تصویر زیر کلید S3 پنکه در وضعیت وصل قرار دارد و پلاتین متحرک به پلاتین ثابت آن اتصال دارد .

در مدار الکتریکی زیر مسیر جریان برای موتور با سرعت زیاد و چراغ نشان دهنده را به تفکیک نشان می دهد .

مدار الکتریکی پنکه رومیزی سه سرعته بدون چراغ نشان دهنده

تصویر زیر یک نوع پنکه رومیزی سه سرعته را نشان می دهد.

مدار الکتریکی این پنکه و پنکه های مشابه آن که سه سرعته و بدون چراغ نشان دهنده هستند مطابق مدار الکتریکی زیر است. فیوز مینیاتوری F برای حفاظت خط تغذیه ی پریزی است که دوشاخه ی پنکه به آن اتصال دارد .

شکل زیر نقشه مونتاژ مدار الکتریکی پنکه بالا را نشان می دهد.

مدار الکتریکی پنکه رومیزی سه سرعته با چراغ خواب و تایمر

تصویر بالا یک نوع پنکه رومیزی سه سرعته با تایمر K و زمان تنظیمی تا ۱۲۰ دقیقه و چراغ خواب H را نشان می دهد . مدار الکتریکی این پنکه مشابه شکل زیر است. در این مدار چراغ خواب H به وسیله ی کلید S4 روشن می شود. اجزای دیگر مدار مشابه اجزای مدار الکتریکی قبلی است.

شکل زیر نقشه مونتاژ مدار الکتریکی بالا را نشان می دهد.

مدارهای الکتریکی پنکه های سقفی

با توجه به روش کنترل سرعت پنکه سقفی دو نوع مدار الکتریکی برای پنکه های سقفی مطرح است که به شرح این دو نوع مدار الکتریکی می پردازیم :

مدار الکتریکی پنکه ی سقفی با سلف چند سر و کلید چند حالته

مدار الکتریکی پنکه ی سقفی تصویر بالا با سلف چند سر و کلید چند حالته مطابق شکل زیر است.

در مدار بالا با وصل فیوز مینیاتوری F و قرار دادن کلید S در وضعيت 1 ، ولتاژ نامی به موتور تک فاز با خازن دائم کار پنکه می رسد و پنکه با سرعت زیاد می چرخد. در وضعیت های 2 تا 5 کلید S سیم پیچ های کاهش سرعت ( D4 − D5 ) ، ( D3 − D4 ) ¨ ( D2 − D3 ) ، ( D1 − D2) به ترتیب با موتور پنکه سری می کند و سرعت پنکه را کاهش می دهد . وقتی کلید در وضعیت ۵ قرار دارد، پنکه با کم ترین سرعت می چرخد چون تمام سیم پیچ سلف با موتور سری می شود، جریان موتور به حداقل می رسد.

مدار الکتریکی پنکه سقفی با کلید چپگرد ، راستگرد و کلیدهای چند حالته از نوع کشیدنی به وسیله نخ

تصویر بالا یک دستگاه پنکه سقفی را نشان می دهد که مجهز به کلیدهای چند حالته ی کشیدنی به وسیله ی دو رشته نخ است. یکی از رشته های نخ، کلید S3 مربوط به لوستر چهار چراغ را وصل و قطع می کند. رشته نخ دیگر کلید چهار حالته S2 را برای خاموش و روشن کردن و کنترل سرعت پنکه تغییر وضعیت می دهد .

کلید S3 برای چپگرد، راستگرد کردن موتور استفاده می شود. با تغییر جهت چرخش پنکه در زمستان هوای گرم زیر سقف منزل به طرف کف هدایت می شود و هوای محیط را تهویه می کند . مدار الکتریکی پنکه سقفی تصویر بالا مطابق شکل زیر است. کلید یک پل S4 برق اصلی پنکه را قطع و وصل می کند .